Mỹ Miễn Thuế Các Thiết Bị Điện Tử: Smartphone, Laptop, Ổ Cứng Được Ưu Đãi

Hôm 11 tháng 4 năm 2025, Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ (CBP) chính thức công bố việc miễn thuế đối với một loạt thiết bị điện tử tiêu dùng quan trọng—từ smartphone, laptop, ổ cứng, cho đến chip nhớ và các linh kiện bán dẫn—trong khuôn khổ các biện pháp “thuế đối ứng” (reciprocal tariffs) mà chính quyền Mỹ áp đặt nhằm trả đũa các chính sách thuế quan của Trung Quốc. Quyết định này, có hiệu lực hồi tố từ ngày 5 tháng 4 2025, được kỳ vọng sẽ giảm thiểu gánh nặng chi phí cho người tiêu dùng Mỹ và hỗ trợ các doanh nghiệp công nghệ lớn, đồng thời tạo ra bước ngoặt quan trọng trong bối cảnh căng thẳng thương mại toàn cầu đang gia tăng.

1. Bối cảnh chính sách thuế đối ứng của Mỹ

Kể từ năm 2018, chính quyền Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump đã áp đặt loạt thuế quan theo Mục 301 của Đạo luật Thương mại năm 1974, nhắm vào hàng hóa Trung Quốc với mức thuế khởi điểm 10% rồi nâng dần lên 25% đối với hơn 360 tỉ đô la giá trị hàng nhập khẩu. Tiếp đó, nhằm đáp trả các biện pháp bảo hộ ngành công nghiệp bán dẫn nội địa, chính quyền đã cân nhắc áp thuế theo Mục 232, vốn được thiết kế để bảo vệ an ninh quốc gia thông qua hạn chế nhập khẩu thép và nhôm, mở rộng sang chip bán dẫn và các thiết bị liên quan. Tuy nhiên, nhiều sản phẩm công nghệ tiêu dùng—đặc biệt là smartphone và laptop—phần lớn được sản xuất ở Trung Quốc hoặc các nước châu Á khác, và nếu chịu thêm thuế quan có thể đẩy giá bán lẻ lên rất cao, ảnh hưởng trực tiếp đến người tiêu dùng và chuỗi cung ứng toàn cầu.

2. Danh mục sản phẩm được miễn thuế

Theo thông báo của CBP, các sản phẩm sau đây được loại khỏi danh sách chịu thuế đối ứng toàn cầu 10% và thuế đối với Trung Quốc 20–25% (mức tối đa từng áp dụng lên tới 125%) từ ngày 5 tháng 4 2025:

• Smartphone (bao gồm điện thoại thông minh phổ biến như iPhone, Galaxy)

• Laptop và máy tính bảng (các dòng MacBook, Surface, Galaxy Tab…)

• Ổ cứng (HDD, SSD) và thiết bị lưu trữ

• Chip nhớ và bộ xử lý (DRAM, NAND, CPU, GPU)

• Màn hình phẳng (flat‑screen displays)

• Router và thiết bị mạng

• Máy móc sản xuất bán dẫn (semiconductor manufacturing equipment)

Việc miễn thuế này không chỉ giới hạn ở các thành phẩm tiêu dùng cuối cùng, mà còn mở rộng đến các linh kiện và thiết bị sản xuất bán dẫn, nhằm đảm bảo chuỗi cung ứng công nghệ không bị đứt gãy và hỗ trợ các nhà sản xuất như Taiwan Semiconductor Manufacturing Co. (TSMC) trong nỗ lực đầu tư mở rộng tại Mỹ .

3. Lý do và tác động đối với người tiêu dùng

3.1 Giảm chi phí mua sắm

Nếu các sản phẩm này tiếp tục chịu thuế đối ứng 10–25%, giá bán lẻ có thể tăng từ 10% đến 30% so với hiện tại. Chẳng hạn, một chiếc iPhone 1.000 USD có thể đội lên 1.100–1.250 USD, tạo ra áp lực lớn lên người tiêu dùng Mỹ. Việc miễn thuế ngay lập tức sẽ giữ giá ổn định, giảm thiểu gánh nặng chi phí cho hàng chục triệu người dùng điện thoại và máy tính bảng.

3.2 Ổn định chuỗi cung ứng

Các công ty như Apple, Samsung, HP, Dell, và Microsoft đã cảnh báo rằng thuế quan cao có thể khiến họ mất lợi thế cạnh tranh trong cuộc đua phát triển AI, điện toán đám mây và các công nghệ mới. Miễn thuế giúp các doanh nghiệp này duy trì chi phí sản xuất và nghiên cứu – phát triển (R&D) ở mức hợp lý, tránh rủi ro gián đoạn sản xuất hàng loạt.

4. Phản ứng của doanh nghiệp và giới phân tích

Hầu hết lãnh đạo ngành công nghệ lớn đều hoan nghênh quyết định này. Tim Cook (Apple) và Satya Nadella (Microsoft) trước đó đã gửi thư ngỏ lên Nhà Trắng, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giữ ổn định giá thành sản phẩm để thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Các chuyên gia thị trường nhận định động thái miễn thuế có thể tạo hiệu ứng tích cực lên cổ phiếu nhóm công nghệ trong ngắn hạn, đồng thời giảm lo ngại về đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu.

Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng đây chỉ là bước lùi chiến thuật, không phải dấu hiệu chấm dứt hoàn toàn chính sách thuế đối với Trung Quốc. Theo Bloomberg, mức miễn thuế hiện tại có thể được điều chỉnh lại trong tương lai hoặc thay thế bằng một loại thuế khác, có thể ở mức thấp hơn nhưng vẫn nhằm mục đích thúc đẩy “tự chủ công nghệ” trong nước .

5. Phản ứng quốc tế và biện pháp đối phó của Trung Quốc

Ngay sau khi Mỹ công bố miễn thuế, Trung Quốc đã nhanh chóng áp thuế trả đũa lên một số mặt hàng bán dẫn sản xuất tại Mỹ, nhưng loại trừ các chip do Đài Loan và Hàn Quốc sản xuất, nhằm giảm thiểu tác động đến thị trường chip toàn cầu và duy trì nguồn cung linh kiện quan trọng . Động thái này cho thấy Bắc Kinh vẫn sẵn sàng sử dụng công cụ thuế quan, nhưng đồng thời thận trọng để không làm xáo trộn chuỗi cung ứng thiết yếu.

6. Triển vọng và thách thức phía trước

• Tiếp tục căng thẳng thương mại: Mặc dù miễn thuế đối với điện tử tiêu dùng, chính quyền Mỹ vẫn duy trì kế hoạch điều tra ngành bán dẫn theo Mục 232, có thể dẫn đến mức thuế mới dành riêng cho linh kiện và thiết bị sản xuất chip

• Áp lực từ các ngành khác: Các ngành công nghiệp khác như ô tô điện, năng lượng tái tạo, và dược phẩm cũng đang kêu gọi miễn thuế tương tự, tạo ra áp lực chính trị để mở rộng hoặc thu hẹp phạm vi thuế đối ứng.

• Chuyển dịch sản xuất: Song song với việc miễn thuế, chính quyền Mỹ khuyến khích đầu tư vào sản xuất nội địa thông qua gói kích thích công nghệ trị giá hàng nghìn tỉ đô la, nhằm giảm phụ thuộc vào Trung Quốc trong dài hạn.

7. Kết luận

Quyết định miễn thuế đối với smartphone, laptop, ổ cứng, chip nhớ và các thiết bị bán dẫn tiêu dùng quan trọng là bước đi mang tính thực dụng của Washington trong bối cảnh thị trường công nghệ toàn cầu đang chịu áp lực kép từ thuế quan và đại chiến công nghệ Mỹ–Trung. Về ngắn hạn, người tiêu dùng và doanh nghiệp sẽ được hưởng lợi trực tiếp thông qua giá thành ổn định và chuỗi cung ứng bền vững. Về dài hạn, diễn biến chính sách vẫn đầy biến động, đòi hỏi các bên liên quan phải theo dõi chặt chẽ những động thái tiếp theo của cả hai siêu cường kinh tế.